Mensdingen
Steeds opnieuw probeer je dat leven van alledag te duiden, er grip op te krijgen, ermee klaar te komen dat het is zoals het is. Een Sisyfus die elke dag opnieuw die steen naar boven rolt om de dag erop erachter te komen dat die schone taak ook dan weer wacht.
Hier vind je menselijke fenomenen en aspecten van het mens-zijn van verschillende kanten bekeken. Over wat je als mens allemaal doet, denkt en voelt in relatie tot het leven.
Metafysische termen die aan veel domeinen van het leven raken. Enkel door de term te beschrijven en verwoorden, kun je het begrip inhoud geven.
Aanraking
Het beeld van de aanraking, zo lieflijk en betoverend. Een veeg over je arm, een kneepje in je oorlel, een oprechte glimlach, een zucht van genot, iemand die aan je haar ruikt en dan je speeksel proeft. De ruwheid van de rillen op je vingertoppen.
Anders zijn
Anders zijn bestaat enkel in relatie tot anderen. Als jij anders bent impliceert dat dat jij of de ander, of misschien wel allebei, geconstateerd hebben dat jij niet voldoet aan een norm die hier en nu geldt. Jij wijkt af van de norm en bent daarom niet normaal. Zwartwit gezegd deug je daarom niet. En dus verdien je straf. Op zijn minst dien je je plek te kennen.
Blijheid
Blijheid is de afwezigheid van sterke interne spanning en emoties die vooral als negatief worden ervaren, zoals angst, verdriet en boosheid.
Daarom voelt blijheid ook zo licht en plezierig; het is simpelweg de afwezigheid van wat ons normaal bewust of onbewust zo kwelt.
Congruentie
Therapeuten streven voor hun cliënten bijna altijd naar congruentie. Dit wil zeggen dat denken, voelen en doen van de cliënt als vanzelf bij elkaar passen en in elkaars verlengde liggen, en de cliënt dit van zichzelf accepteert.
Domheid
Domheid kent een aantal betekenissen die alle teruggaan op een beperktheid van denken: je hebt een beperkt verstand of handelt op een zodanige manier dat het ingaat tegen het gezonde verstand.
In die zin is het niet het tegenovergestelde van intelligentie want je kunt intelligent zijn en toch dom handelen.
Dood
Tegenwoordig denk ik elke dag aan de dood. Mijn dood. Even. Waaraan ik dood zal gaan, aan het verdriet van mijn vrouw en dochter. Aan de angst die ik zal voelen als de tijd daar is. Aan de pijn, de eenzaamheid, de ontreddering en ontmenselijking. Het dode vlees.
Eenzaamheid
Eenzaamheid is gestold alleen-zijn. Het is een alleen-zijn waarbij degene die alleen is dat beseft én accepteert - misschien met onbeschrijflijk verdriet, maar tóch, accepteert. Het is het besef ver van anderen, de ander of een speciale ander, verwijderd te zijn. In plaats, tijd, ruimte of anderszins, zoals op het vlak van het ervaren, denken, beleven of genoeglijk en intiem samenzijn.
Emotie
Een emotie is een combinatie van racende zenuwen, afscheiding van hormonen, en veranderende spierspanning. Het lichaam reageert op wat is of komt. Het zet even het denken opzij en vertelt ons wat we van iets vinden of verwachten, of wat volgens ons dreigt.
Het is een lichamelijke sensatie plus het besef van de sensatie, in reactie op wat je meemaakt, ervaart of verwacht.
Alle emoties zijn variaties op, en gradaties van deze vier: blijheid, woede, verdriet, angst. Ze zijn ingebakken in het menszijn, al vanaf de oertijd. In de meest basale vorm kennen we ze als de wens tot vechten (woede) of vluchten (angst) bij een dreiging van buiten. Als er geen dreiging is voelen we ons opgelucht (blijheid).
Emoties en de variaties daarin zijn een groot geschenk want ze vertellen ons hoe we een situatie precies ervaren - dit vind ik fijn, ik wil hier weg, ik vind je walgelijk, ik ben teleurgesteld, ik heb je lief, ik ben verdrietig, ik wil lachen.
Geilheid en lust
Elk mens is geregeld geil. Ook de zichzelf controlerende stijve hark en de non die haar gelofte heeft afgelegd.
Leven draait om voortplanting, dat zit zo in onze genen gebakken. En om je voort te planten, zul je toch af en toe met een ander intiem moeten verkeren.
Geluk
Geluk bestaat niet. Althans de lang- en eeuwigdurende versie ervan. Wat wel bestaat zijn momenten en korte periodes van opperste tevredenheid met het zelf en het leven, in combinatie met afwezigheid van tegenslag en lijden.
Immers, datgene wat een mens nodig heeft om geluk te kunnen ervaren, namelijk, acceptatie van wat er is en van wat verwacht kan worden, kan hij slechts voor even opbrengen.
Gevoel
Emoties en gevoelens zijn niet hetzelfde, ook al gebruiken we de termen in het dagelijks leven door elkaar. Een gevoel is een emotie, of een kluwen emoties, die je uitrekt, vasthoudt en opslaat in je bewustzijn. Je kunt er dan een label op plakken, zoals ik houd van je of ik voel me eenzaam. ?
Gevoel kun je sturen en cultiveren. Het kan rijpen en je kunt het loslaten wanneer je het niet meer wilt, ook al kan dat heel moeilijk zijn. Ja, je kunt besluiten niet meer van iemand te houden en hem te haten. Of juist wel van iemand te houden. En je te binden, je hele leven lang.
Wanneer je niet goed bij je emoties kunt, kun je dat ook niet bij je gevoelens. Je twijfelt en weifelt dan en weet niet goed wat voor jou waar en onwaar is. Het tegenovergestelde geldt ook: als je goed bij je emoties kunt, kun je dat ook bij je gevoel. Soms veel te goed.
Haast
Je haasten met iets is een activiteit sneller afwerken dan wat er normaal voor staat. Je haasten is iets doen met extra aandacht voor de tijd die dat 'kost'. Je haasten is iets sneller doen terwijl het ook langzamer kan.
Hoewel we ons allemaal zo op z'n tijd haasten, zijn de situaties en de mate waarin we dat doen grotendeels cultureel bepaald. Vergelijk bijvoorbeeld hoe lang mensen in Tibet en mensen in Nederland doen over het elkaar begroeten.
Haat
Haat is agressie die geen uitweg vindt. Het is boosheid en frustratie waar je geen kant mee uit kunt en die je dan bij iets of iemand, in ieder geval buiten jezelf, neerlegt. Haat is naar buiten gerichte onmacht.
Als je iets of iemand haat, zie je die ander of dat andere als oorzaak van datgene waarmee je worstelt. - Een vrouw die jou verlaten heeft en nu onbereikbaar is, een man die jou elke zaterdag bont en blauw slaat maar waarvan je niet los kunt komen.
Hebzucht
Hebzucht - de zucht naar het hebben.
Als je goed om je heen kijkt is de eerste (en ook tweede) indruk dat wij mensen van nature hebzuchtig zijn. Naar geld en dingen, naar status, aanzien, roem, vroomheid, seks, intimiteit, liefde, geluk, wijsheid. En wat al niet meer.
Heimwee
Heimwee komt van het Duitse Heimweh, wat zoiets betekent als pijn (Weh) voelen omdat je niet thuis (Heim) bent. Het begrip is verwant aan Nostalgie. Maar waar dat begrip nogal vaag en ongrijpbaar kan zijn, is heimwee concreter.
Heimwee kennen we op z'n tijd allemaal, niet enkel de vakantiganger of expat. Het betekent dat je verlangt naar een omgeving of situatie van vroeger of kort geleden.
Herinneringen
Wat is een mens zonder zijn herinneringen? Niets. Het is immers ons persoonlijk verleden, onze verzameling triomfen en mislukkingen, liefdes en verdrieten, onze versie van de geschiedenis die we met niemand anders hoeven delen.
We herinneren ons van wat gebeurd is meestal enkel datgene wat voor ons de essentie van het gebeuren was - een blik, de paniek, de lach, de afwijzing, het verdriet. De rest, het niet-interessante als het ware, is er als vanzelf tussenuit gevallen.
Hoop
Hoop is dat wat je mist concreet maken en projecteren in de toekomst.
Hoop kun je benoemen, zowel naar vorm en inhoud als naar het tijdsbestek waarin dat waarop je hoopt, realiteit wordt of dient te worden. Hoop is aards en bijna tastbaar.
Houden van
Houden van is een vorm van houden, vasthouden. De oudst bekende vorm van dit woord luidt hoeden. En dit is ook precies de kern van het begrip: houden van een ander is hem of haar accepteren en door dik en dun beschermen, het is zorgen voor de ander en, daaruit voortvloeiend, (mede-)verantwoordelijkheid nemen voor zijn of haar welzijn.
Houvast
Elk mens heeft houvast nodig in het leven - je verbinden met iets of iemand om je zodoende veilig te wanen. Een vrouw, kind, man, huis, idee, bezit, werk, roem, onsterfelijkheid.
Wanneer je in de woestijn bent, maakt het feitelijk niet uit waar je gaat zitten. Links, rechts, voor of achter, het is allemaal eender en even leeg. Te beslissen waar dan te gaan zitten roept daarom onzekerheid en angst op, evenals het gaan zitten zelf.
Instinct
Een term die tegenwoordig vooral gebruikt wordt in relatie tot dieren of het dierlijke in mensen en waarmee dan de aangeboren, onbewuste geneigdheid tot bepaalde vormen van doeltreffend handelen bedoeld wordt.
Bijvoorbeeld, dat een pasgeboren dier of baby vrijwel automatisch de tepel van de moederborst zoekt om melk te drinken. Of dat een dier of mens een voorkeur heeft voor een veilige positie. Of dat een dier of mens dikwijls weet wanneer hij bekeken wordt, ook al gebeurd dat niet openlijk.
Een term die dicht in de buurt ligt en die specifiek voor mensen gebruikt wordt is intuïtie.
Intimiteit
Het samenzijn waarin je jezelf kunt zijn, vrijelijk en vertrouwelijk je emoties, gevoelens, verlangens en gedachten kunt uiten, en waarin je, desgewenst, op een plezierige manier je seksuele behoeften kunt bevredigen.
Niet in elke intieme relatie of situatie is seksualiteit aan de orde. Vaak is in plaats van het seksuele een bepaalde vorm van lichamelijkheid meer gebruikelijk (knuffelen, kussen, aaien). Over het algemeen is sprake van een glijdende schaal: hoe intiemer de relatie, des te meer ruimte voor lichamelijkheid en seksualiteit. Een relatie die alleen maar intiem is bestaat niet; een relatie die vele intieme momenten kent wel.
Je kunt ook intiem zijn in je eentje. Wat dan bedoeld wordt met intimiteit is dat je goed naar jezelf kunt luisteren en accepteren, op alle niveaus en zowel in het denken, voelen als doen.
Intuïtie
Onmiddellijk weten wat je van iets of iemand vindt, of wat je het beste kunt doen. Het is onbewust kennen dat meestal gebaseerd is op jarenlange ervaring met iets of iemand waardoor je heel gevoelig wordt voor de kleine signalen waarmee gebeurtenissen of situaties vaak gepaard gaan.
Zo weet een boer wanneer hij naar de lucht kijkt wat voor weer het de dag erop wordt, daar hoeft hij niet voor naar de radio te luisteren. En zo weten kinderen in gezinnen waar een van de ouders regelmatig agressief is, dikwijls feilloos wanneer iemand agressief gaat worden. Ze hebben als het ware jarenlang geleerd 'tussen de regels te lezen'.
In een fundamenteler perspectief is intuïtie gelijk aan weten wat je prettig en niet prettig of goed vindt, en datgene wat je tegenkomt daaraan afmeten. In feite praat je dan over zelfbesef en besef van je waarden, ideeën en overtuigingen.
Stel je bijvoorbeeld voor dat je getuige bent van een overval. Je weet intuïtief wat je daarvan vindt: je keurt het af of goed. Of beeld je de situatie in dat in een café een vrouw met je flirt: je weet wat je daarvan vindt en of je het prettig vindt of niet.
Intuïtie is een van de grote peilers van volwassen zijn en je leven vorm kunnen geven. Het staat naast het denken en voelen, en vult dat perfect aan. Waarmee niet gezegd is dat je intuïtie het altijd goed heeft.
Lichaamstaal
Lichaamstaal staat voor alles wat je met je lichaam zegt. Het is een taal in die zin dat elk gebaar, elke houding zijn eigen betekenis heeft en dat een goed toeschouwer op bewust zowel als onbewust niveau behoorlijk goed kan zien hoe de ander denkt, zich voelt of gedraagt.
Denk bijvoorbeeld aan iemands houding en wat dat uitdrukt, denk aan hoe iemand beweegt, staat, fronst, anders gaat staan, zijn hoofd achterover strekt, of zijn hand omhoog steekt ter afwering.
Emotionele ontladingen hebben ook een kant die onder lichaamstaal valt. Bij huilen bijvoorbeeld zegt het lichaam alles. En bij flirten of boosheid spreekt je lijf natuurlijk ook zijn taal. Hetzelfde geldt voor seksualiteit. Je kunt aan het lichaam zien of iemand opgewonden is of niet, of iemand lust heeft of niet. Denk aan harde tepels of een gezwollen lid, denk aan een sensuele lach.
Het specifieke aan lichaamstaal is dat het lichaam zowel bewust als onbewust zijn verhaal vertelt.
In het laatste geval reageert het lichaam autonoom, alsof er geen denkend en voelend persoon bij aanwezig is. Denk bijvoorbeeld aan rugklachten of zere schouders wegens stress, beide typische psychosomatische klachten (dit zijn lichamelijke klachten met een psychische oorzaak). Dit is de basis van bijvoorbeeld de haptonomie en diverse vormen van psychische begeleiding.
Een term die dicht bij lichaamstaal in de buurt komt maar een iets andere invalshoek gebruikt, is non-verbaal gedrag. Dit is alles wat je laat zien en/of horen wat geen gesproken woord is. Bij non-verbaal gedrag is de invalshoek dat degene die het gedrag laat zien, dit non-verbale min of meer bewust stuurt. De term non-verbaal gedrag stamt uit de communicatieleer.
Wanneer je lichaamstaal en non-verbaal gedrag vergelijkt met verbaal gedrag valt op dat je aan de lichaamstaal en het non-verbale een grotere waarde dient toe te kennen. Met andere woorden: mensen kunnen zeggen wat ze willen maar aan hun lijf kun je zien of ze zelf geloven in wat ze zeggen. Je lichaam ligt nooit.
De reden hiervoor is dat gezien de evolutie, het lichamelijke uitdrukken dichter bij de mens staat dan de spraak. Daarin zijn we heel dierlijk.
Lot & noodlot
Het lot valt je ten deel, overkomt je als het ware, zonder dat je enige mogelijkheid hebt je eraan te onttrekken. Sommigen gaan zelfs zover te beweren dat je in het leven voorbestemd bent een bepaald lot te dragen: jouw lot.
Moed & moedig zijn
Een definitie. Moed is de morele kracht waaruit je ondanks angst, conflict en tegenslag, handelt naar eigen opvattingen. Handelen uit moed leidt tot een positieve bevestiging van het zelf.
Nostalgie
Uit het Frans. En niet te verwarren met heimwee. Nostalgisch zijn betekent: het heden afwijzen en onderwijl idealiserend terugverlangen naar een manier van leven die gekend is en goed bevallen maar die nu niet meer is.
Ontheemd
Het heem, ons heem. Een oud-Nederlands woord verwant aan het Duitse Heim en Heimat.
Heimat/heem gaat over thuis, maar dan thuis in de brede zin van het woord. Het gaat over thuis ingebed in de buurt, de grond waarop je geboren bent en die in je bloed is gaan zitten. Het gevoel van een enorm grote familie waarvan alle leden elkaar kennen en mogen - wellicht op wat gekibbel na. Het thuis van dezelfde taal die allen spreken en de cultuur en het klimaat die allen delen.
Ontmoeten
Een ontmoeting lijkt simpel en vanzelfsprekend maar is het niet. Al is het maar het geven van een hand, je ziet meteen wat die ander met jou wil en vice versa.
Sommigen zijn heel enthousiast en schudden je de handen van het lijf, anderen willen niet en kijken weg terwijl ze hun hand bij zich houden. In de fysieke ontmoeting zie je de hele persoon weerspiegeld, jij en de ander.
Ouder worden
Kleuter, puber, volwassene..... Ouder worden is van de ene levensfase in de andere glippen. Vaak ongemerkt en pas gevoeld als je terugkijkt op de voorbije jaren. Pas achteraf realiseer je je dan dat je nu anders in het leven staat.
Naarmate je ouder wordt blijken zaken van vroeger die toen zo belangrijk leken, dat nu veel minder. Tegelijkertijd stel je jezelf vragen die fundamenteler van aard zijn. Hoewel dit kan verwarren, geeft het tevens ruimte. Ruimte om te leven en andere keuzes te maken.
Overdracht
Zoals een kind leert op een fiets zijn evenwicht te bewaren en zodoende bemerkt dat het kan fietsen, leert het ook zijn evenwicht bewaren in de omgang met anderen, en dan vooral de anderen - vader en moeder en, op het tweede plan, broer en zus - die belangrijk voor hem zijn.
Overtuigingen
Veel van onze overtuigingen ontwikkelen we als imprints tijdens de periode van het opgroeien. Hoe onze ouders toen met ons omgingen, hoe ze naar het leven keken en het leefden, was, niet raar, daarbij van grote invloed. Evenals hoe wij, stapsgewijs reagerend en lerend, omgingen met wat op ons afkwam.
Perfectionisme
Hèt perfecte bestaat niet, er valt altijd iets te bedenken wat nog méér perfect is, en zo verder. Toch streven we ernaar, altijd weer.
Waarom kwellen mensen zichzelf met die heilige graal, met die zoektocht naar het onbereikbare, dat wat immer achter de volgende bocht ligt.
Persoonlijke verandering
Persoonlijke verandering is dat je verandert in je manier van denken, omgaan met emoties, en gedrag in brede zin. Het betekent niet per se dat je overtuigingen en karakter veranderen, wel dat je ze verbreedt, verdiept en nuanceert.
Verandering gaat grofweg gezien meestal in drie, elkaar overlappende stappen:
- Naar jezelf kijken. Bewust worden en ervaren van wat je klacht of probleem precies inhoudt, en wat je nou eigenlijk doet en wanneer. Verwerven van inzicht in waarom je dit nou allemaal doet.
- Rouwen om wat is en was. Accepteren en verwerken dat die oude patronen niet meer voldoen, accepteren dat iets nieuws nodig is.
- Het nieuwe ontwikkelen. Je oude denkbeelden en gedrag overboord zetten en nieuwe ideeën en gedrag ervoor in de plaats zetten. Ervaren wat kan, oefenen, integreren en verder ontwikkelen.
Persoonlijkheid
Het totaal aan eigenschappen, karaktertrekken, gedragingen en uiterlijkheden die een mens tot een uniek individu maken. De eigen, karakteristieke manier waarop iemand denkt, voelt en handelt, omgaat met zichzelf en anderen, en in de wereld staat.
Grote delen van de persoonlijkheid liggen vast omdat ze in de genen van de persoon gecodeerd zijn (zoals het graag op jezelf willen zijn of juist met anderen willen verkeren). Andere delen vorm je vooral in de eerste levensjaren in interactie met je opvoeders en belangrijke anderen (broers en zussen, familie) en onder invloed van belangrijke gebeurtenissen (zoals bijvoorbeeld ongelukken of agressie). De delen die daarbij gevormd worden betreffen vooral je overtuigingen, normen en waarden.
Daaromheen ontwikkel je in de verdere loop van je leven, wederom in interactie met je omgeving, de mensen met wie je verkeert en wat er op je afkomt, veel gewoontes en ideeën over hoe de buitenwereld in elkaar zit. Je verfijnt jezelf als het ware.
De eerstgenoemde delen zijn het moeilijkst, de laatstgenoemde het makkelijkst te veranderen. Een goede maat om te kijken hoe iemand in elkaar zit, is de zogenoemde Big Five Test waarin je naar vijf clusters van eigenschappen kijkt: extravert vs introvert, vriendelijk vs vijandig, zorgvuldig vs los, neurotisch vs stabiel, onderzoekend vs onverschillig. Samen geven de posities in elk cluster een zeer gebalanceerd beeld van een persoon.
Pikorde
Waar mensen bij elkaar zijn, stellen ze, bewust of onbewust, een rangorde in status vast.
Een bioloog zou zeggen dat dit zo is omdat we van de apen afstammen en dat het bij deze dieren ook zo toegaat. Een pikorde brengt rust en veiligheid in de groep en stelt haar in staat effectief als groep te functioneren.
Psyche
Levensadem, leven, geest, ziel; het levensprincipe van een mens (uit: van Dale, Nederlands Woordenboek).
In bredere zin kun je psyche zien als de geestelijke gesteldheid van een persoon.
Schaamte
Schaamte is jezelf in vergelijking met een ander of anderen om een bepaalde reden die, vind je, jou toe te rekenen valt, de mindere voelen.
Die reden is een negatieve reden en heeft betrekking op jouw gedrag, karaktertrekken of persoonlijke eigenschappen, of iets anders wat op jou teruggaat of met jou in verband kan worden gebracht. De reden kan echt zijn of enkel bestaan in jouw perceptie en/of die van anderen.
Seksualiteit
Een complex van gevoelens, gedachten en handelingen die alle te maken hebben met het willen (laten) bevredigen van gevoelens van lust die je zo regelmatig kunt ervaren. ?
Deze lustgevoelens zijn vooral gekoppeld aan specifieke delen van het lichaam, de zogenaamde erogene zones, plaatsen waar veel zenuwen zitten die gevoelig zijn voor aanraken, zoals de genitaliën, borsten, tepels, billen, anus, buik, oksels, mond en oren. Op gezette tijden ervaar je op die plekken een prettige opwinding die je kunt neutraliseren door beroering en stimulering, waarna een climax volgt, en je vervolgens ontspant.
Bij seksualiteit in engere zin gaat het vooral om het lichamelijke seksuele functioneren, het seksuele gedrag en de seksuele beleving, en de plaats die dit alles inneemt in iemands leven. In bredere zin gezien gaat seksualiteit ook over sensualiteit en erotiek, macht, en jezelf uitdrukken door middel van je seksuele identiteit.
Seksualiteit heeft een sterke persoonlijke component die gevormd wordt door persoonlijke ervaringen, normen en waarden. Het heeft ook een culturele component: wat in de ene gemeenschap als uiterst lustopwekkend gezien wordt, kan in de andere misschien wel totaal niets oproepen. Seksualiteit dien je niet te verwarren met intimiteit. Het laatste is vooral gericht op de relatie, het eerste op bevrediging.
Status
Het begrip status is verbonden met dat van de pikorde, de rangorde van hoog naar laag die je aantreft bij mensen en dieren die samenleven in groepen. Waar pikorde van oorsprong een biologisch begrip is, is status een begrip uit de sociologie.
Troost
Niet voor alle problemen bestaat een oplossing. Niet alle leed kan ongedaan worden gemaakt of weggenomen. Troost zoeken we op z'n tijd allemaal; mensen kunnen niet zonder.
Verdriet
Verdriet is het volledig en zonder voorbehoud accepteren van iets vervelends of pijnlijks wat je bemerkt of ervaren hebt, zoals een afwijzing, een verlies, ruzie, een gemiste kans, de dood, armoede, oorlog, hoe mensen met elkaar omgaan. Je accepteert verdriet omdat je weet dat je niets aan dat vervelende of pijnlijke kunt veranderen, het is zoals het is.
Verlangen
Verlangen is Sehnsucht. Het is jezelf iets wensen wat er niet is maar waarvan je wel ongeveer weet - of denkt of voelt te weten - wat het je zal bieden.
Elk verlangen correspondeert met een gevoeld gemis of verdriet, zonder dat zal en kan het niet bestaan.
Vervreemding
Ik weet nog, járen terug, dat ik voor het eerst na een lang verblijf in Afrika terug in Nederland over het hoofdpad van de Bijenkorf in Amsterdam liep. Het was overweldigend, en teveel om te kunnen behappen. Ik ging op slot en realiseerde me - later - dat ik vervreemd was geraakt van dat rijke, Nederlandse leven.
Werk
Aan het werk wat hij doet en het inkomen wat dat oplevert, ontleent de mens een belangrijk deel van zijn identiteit.
Heel vroeger, toen de mens nog jaagde en noten en vruchten verzamelde, lag dat anders. Werken bestond uit het jagen op en doden van dieren, het maken van schoeisel, kleding en gebruiksvoorwerpen, het bereiden van een maal.
Wijsheid
Wijsheid kent vele gezichten, waaronder dat van afzien van streven naar geluk.
Zoals Schopenhauer en vele anderen voor hem al zeiden: de dwaas holt en zwoegt om het geluk te pakken te krijgen en vast te houden, de wijze echter streeft ernaar gebrek, lijden en het kwade te ontlopen.
Zinnelijkheid
Als je van iemand zegt dat hij zinnelijk is, bedoel je dat die persoon vooral lichamelijk georiënteerd is en dat boven het denken, en zelfs soms ook boven het voelen stelt. Zinnelijkheid is lichamelijkheid in de brede zin van het woord, lijfelijkheid, waarbij alle zintuigen gretig gebruikt worden. Oogcontact, lijf tegen lijf, warme nabijheid, seksualiteit, het ruiken van een scheet.